Atopijski dermatitis

Kada se javlja atopijski dermatitis?

AD se najčešće javlja u prvoj godini života, kod oko 60% pacijenata, dok se kod više od 80% obolelih manifestuje do pete godine života. U mnogim slučajevima, bolest prelazi u remisiju do početka škole ili puberteta, u 50-70% slučajeva. Ipak, kod određenog broja pacijenata, AD može trajati i u odraslom dobu, ili se može prvi put pojaviti u tom periodu.

Faktori koji otežavaju postizanje remisije uključuju postojanje AD ili drugih atopijskih bolesti u porodici, početak bolesti u ranom detinjstvu, ozbiljnost simptoma, kao i udruženost s drugim atopijskim bolestima, poput bronhijalne astme.

Uzrok

Atopijski dermatitis često se javlja zajedno s drugim atopijskim bolestima, naročito alergijskim rinitisom i konjunktivitisom („polenska kijavica“), kao i sa opstruktivnim bronhitisom i bronhijalnom astmom. U osnovi ovog oboljenja je oštećenje funkcije zaštitne barijere kože, uz hiperreaktivnost imunskog sistema na različite alergene, iritanse i druge nepovoljne spoljne faktore poput vlage, toplote i mikroorganizama.

Gde se javlja atopijski dermatitis?

Kod dece mlađe od 2 godine, ekcemske promene najčešće se javljaju na licu (obrazi, čelo, brada, dok centralni deo lica ostaje pošteđen), na skalpu i spoljnim delovima ekstremiteta. Kod starije dece (od 2 do 12 godina), promene su obično lokalizovane u pregibima kože, kao što su vrat, lakatne i zatkolene jame, te ručni i skočni zglobovi. Kod adolescenata i odraslih, oboljenje se često manifestuje kao ekcem na šakama, očnim kapcima, kao i na koži glave i vrata.

Rani početak i hroničan tok atopijskog dermatitisa (AD) predstavljaju ozbiljno opterećenje za celu porodicu, sa značajnim negativnim uticajem na kvalitet života. Deca sa AD često su nervozna, a pored izraženog svraba, često imaju osećaj hladnoće, poremećen san, smanjenu koncentraciju i poteškoće pri učenju. Sve ove tegobe značajno utiču na svakodnevni život. Česti recidivi, superinfekcije, potreba za stalnom terapijom i intenzivnom negom predstavljaju dodatne izvore stresa i frustracije za pacijenta i porodicu. Zbog svega navedenog, lečenje bi trebalo započeti što pre, idealno odmah.

Važno je ne zanemariti čak ni početne simptome, kao što su suvoća kože, blago crvenilo, svrab ili peckanje. Preporučuje se redovno hidriranje kože i primena neagresivnih preparata već pri najmanjoj suvoći, naročito kod dece sa atopijskom predispozicijom koja još nemaju izražene simptome. Čak i u slučaju najblažih simptoma ekcema, preporučuje se poseta dermatologu kako bi se postavila tačna dijagnoza i dobili saveti za odgovarajuću negu. Blagovremeno lečenje, redovna i pravilna upotreba neutralnih emolijentnih preparata i uljnih kupki mogu značajno smanjiti ozbiljnost bolesti i produžiti periode remisije.

Uspostavljanje AD dijagnoze

Dijagnoza atopijskog dermatitisa (AD) postavlja se na osnovu kliničke slike, koja uključuje suvu kožu, ekcematske promene na karakterističnim mestima i izražen svrab. Dijagnoza se zasniva na specifičnim kriterijumima, pri čemu intenzitet promena može varirati od blagih oblika, obično na pregibima, do težih, generalizovanih formi koje zahvataju širu površinu kože. Klinička slika AD se razlikuje kod beba, dece i odraslih.

U beba do šest meseci, promene su uglavnom lokalizovane na obrazima, čelu i bradi, a mogu se proširiti i na ostatak kože. Pored svrabova, često dolazi do crvenila, vlaženja i stvaranja krusta. Od osmog do desetog meseca, promene se obično javljaju na spoljašnjim stranama ekstremiteta (laktovi, kolena), jer deca počinju da puze, a kontakt sa iritantima i alergenima sa poda može izazvati promene. Takođe, u ovom uzrastu mogu se pojaviti promene oko usta, što je povezano sa rastom zuba i lučenjem pljuvačke.

Od druge godine života, promene sa vlaženjem su ređe, dok su češće hronične promene na koži, kao što su crvenilo i suvoća na vratu, laktovima, kolenima, ručnim i skočnim zglobovima, šakama i stopalima. Na licu su česte promene oko očiju i usta, poznate kao “lipliker” dermatitis, koji nastaju zbog lizanja i grickanja usana.

Atopijski dermatitis lečenje i terapija

Terapija atopijskog dermatitisa (AD) uključuje nekoliko ključnih aspekata, počevši od edukacije i informisanosti pacijenata, roditelja i zdravstvenih radnika (lekara, sestara, vaspitača). Važno je izbegavati faktore koji mogu pogoršati stanje, poput pretopljavanja, znojenja, nošenja vune, korišćenja jakih sapuna i drugih iritanasa i alergena.

Redovno hidriranje kože je od esencijalnog značaja, i to kroz kratkotrajne tuševe (do 10 minuta) sa upotrebom specijalnih uljnih kupki i neutralnih emolijentnih preparata. Takođe, terapija se mora prilagođavati svakom pacijentu, prema jasno definisanim protokolima, kako bi se obezbedilo pravilno lečenje i kontrolisanje simptoma.

Lečenje atopijskog dermatitisa (AD) kod dece i odraslih uglavnom se temelji na istim principima, kao što su izbegavanje provocirajućih faktora i adekvatna nega kože. Međutim, postoje razlike u terapiji koje se odnose na jačinu i vrstu lekova koji se koriste.

Iako se iste terapije koriste za antizapaljensko lečenje kod oba uzrasta, odraslim osobama često je potrebna jača terapija. To uključuje upotrebu potentnijih lokalnih kortikosteroida, kalcineurinskih inhibitora i većih doza sistemskih lekova, koji se određuju u skladu sa telesnom masom pacijenta.

Takođe, neki lekovi koji su odobreni za lečenje AD kod odraslih još uvek nisu ispitani niti odobreni za decu, ili nisu odobreni za celu dečiju populaciju, što može uticati na pristup terapiji kod mlađih pacijenata.

Kod pacijenata sa srednje teškim atopijskim dermatitisom (AD), terapija se obično sastoji od kombinacije lokalnih tretmana kao što su emolijensi, lokalni kortikosteroidi (LKS), kalcineurinski inhibitori (LKI), i Janus kinaze (JAK) inhibitori (kao što je tofacitinib). Ovi tretmani deluju blokiranjem inflamatornih ćelija i sprečavanjem zapaljenskog procesa. Takođe, fototerapija (UV svetlost, uključujući UVA i UVB) može biti deo lečenja.

Za pacijente sa teškim oblicima AD, terapija postaje agresivnija i uključuje imunosupresivne lekove kao što su ciklosporin A, metotreksat, azatioprin, i mikofenolat mofetil. Takođe se mogu koristiti biološki lekovi poput dupilumaba, kao i najsavremeniji JAK inhibitori, kao što su baricitinib, abracitinib i upadacitinib.

U slučaju akutnih oblika bolesti, čak i kada nije prisutna superinfekcija, primenjuju se sistemska i lokalna antibiotska terapija kako bi se sprečile sekundarne infekcije i dodatno ublažili simptomi.

Poliklinika Health Medic Novi Sad nudi dermatološke pregleda kod vrhunskih dečijih i dermatologa za odrasle.

Zakažite pregled već danas:

• Dečiji dermatolog Novi Sad 
• Dermatolog Novi Sad